آل خجند در هند

این مقاله با هدف معرفی رسالۀ آل خجند که دکتر ریحانه خاتون، دانشمند هندی و استاد دانشگاه دهلی در سال ۱۹۸۹م به تألیف آن همت گماشت، به نگارش درآمده است. این اثر که اصلاً به زبان اردو تألیف شده بود، در سال ۲۰۰۰م به زبان تاجیکی ترجمه شد تا خوانندگان تاجیک نیز بتوانند با این اثر ارزشمند آشنا شوند. در این رساله، مؤلف برای نخستین بار دربارۀ حیات و فعالیت علمی و ادبی نمایندگان خاندان معرفت پرور خجندیان معلومات مفصل داده است. این کتاب در تحقیق تاریخ آل خجند، به ویژه در تبیین زمان زندگی، روزگار و ارتباط آن ها با حیات اجتماعی دورۀ سلجوقیان معلومات کاملی به دست می دهد. در فصل «آل خجند» مؤلف راجع به این خاندان گزارش های مفصلی ارائه داده و در ادامه، شجرۀ خاندان خجندیان را مرتب ساخته و در فصل های مستقل دربارۀ هریک از آن ها معلومات داده است. جای گرفتن قصاید مدح شاعرانی چون ظهیر فاریابی و جمال الدین اصفهانی در این رساله که سخاوت و علم پروری نمایندگان این خاندان را وصف کرده اند، ثابت می کند که آل خجند در تشکیل تاریخ و ادبیات فارسی اهتمام زیادی به خرج داده اند.